Sınav Kaygısı ve Etkileri

Sınav sözcüğü pek çoğumuz için kaygı yaratan bir sözcüktür. Ülkemizde de diğer dünya ülkelerinde olduğu gibi çeşitli adlarla anılan (TEOG, SBS,YGS-LYS, DGS, KPSS, ALES, KPDS…) sınavlar vardır. Bir sınavın yaşamımızın gidişatını belirmedeki önemine göre ise bize hissettirdiği bu kaygı artmaktadır.

Peki nedir sınav kaygısı

Sınavlara karşı duyulan özel bir korku ve sınavlarda istenilenin altında performans gösterileceği, başarısız olunacağına ilişkin kaygıdır.

Bireyin sınav öncesinde, sınav sırasında yaşadığı kaygının fizyolojik, bilişsel, duygusal öğelerini içeren belirtileri vardır.

Fizyolojik Belirtiler

Kalp atışında artış, tansiyon yükselmesi, soluk alış-verişinde artış, kasların gerilmesi (özellikle boyun ve omuzlar), göğüste basınç hissi, karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma, sık idrara çıkma ve ishal, terleme, soğuk ya da sıcak basması, baş ağrısı, baş dönmesi, ağız kuruluğu, yorgunluk.

Zihinsel Belirtiler

Konsantrasyon güçlüğü, unutkanlık, karar vermede güçlük, zihin karışıklığı, verimlilikte düşüş, hatalarda artış, tek bir fikir ya da düşünceyle meşgul olma, yargılamada zayıflama.

Duygusal Belirtiler

Kaygı bozuklukları, endişe, öfke, kızgınlık, suçluluk, sinirlilik, çaresizlik, gerginlik, kararsızlık, karamsarlık, güvensizlik, kontrolsüzlük duygusu, boşluk hissi.

Davranışsal Belirtiler

İçe kapanma, sosyal ortamlardan kaçınma, saldırganlık, ders çalışmayı erteleme, aşırı çalışma, uykusuzluk ya da aşırı uyuma, çok az ya da çok fazla yemek yeme, alkol ya da madde kullanımı, yorgunluk ya da gevşeyememe.

Tüm bu etkilerinden dolayı sınav kaygısı, sınav öncesinde ve sınav sırasında aşağıdaki durumların yaşanmasına neden olur;

• Sınav öncesinde aşırı gerginlik ve sinirlilik gösterir.

• Sınavlardan önce aşırı uykusuzluk yaşar.

• Sınavla ilgili olumsuz düşünceler üretir.

• Sık sık sınavı kazanamayacağı düşüncesine kapılır.

• Sınava girmekten kaçınır.

• Sınav sorularını okuma ve anlamada güçlük

• Sınav sırasında bildiklerini unuttuğu duygusuna kapılır.

• Düşünceleri düzenlemede zorluk

• Kavram ve sözcükleri, bildiklerini hatırlamada zorluk

• Çalışmış olmaya karşın sınavda başarısızlık

• Bildiği soruları yanlış yapma ya da yanlış şıkkı işaretleme

• Dikkatini toplayıp sınava odaklanamama

• Yeterli ve sistemli çalıştığı halde sınavlarda başarı göstermez.

• Zamanı iyi kullanamama, işlem hatası yapma

• Çözemediği bir soruyla karşılaştığında kendini yargılayarak, korkuya kapılma ve diğer soruları da çözemeyeceğini düşünmeye başlama ve kısır döngüye girme

Bu belirtilerden birinin veya birkaçını yoğun ve kontrol edilemez bir şekilde yaşanması bireyin sınava hazırlık sürecinde konsantrasyonunu bozar, birey dikkatini ders çalışmaya veremez. Bireyin zihninde sürekli başarısız olacağı şeklinde düşünceler gelişir ve bunları kontrol edemez. Bu düşüncelerle birlikte kaygı ve sebep olduğu belirtilerin şiddeti - çeşidi artar. Bu süreç ise performansın düşmesine neden olur. Performansı düşmesi ise yine başarısız olacağı şeklindeki düşüncelerin daha yoğun bir şekilde zihni işgal etmesine neden olur ve bu döngü bu şekilde devam eder. Birey kısır bir döngüye girer ve buradan çıkamaz.

İşte bu noktada sınav kaygısında deneyimli bir uzmandan destek alınmasında fayda vardır. Sınav kaygısında yönelik uyguladığımız psikoterapi programları sayesinde sınav kaygısı yaşayan bireye sıkıştığı döngüden nasıl çıkabileceğine dair teknikler öğretilir, sınav sırasında olabilecek felaket senaryolarının provası yapılarak olası bu durumların yaşanmasında nasıl üstesinden geleceği öğretilir, bireyin gevşemesi ve rahatlaması sağlanarak sınav öncesi ve sınav sürecinde rahat ve sakin tavrını koruması sağlanır.